15 Eylül Cumartesi günü, Dünya’nın en eski yerleşim yeri olarak kabul edilen Dülük Antik Kenti Keber Tepe kazı alanını ziyaret ederek , yapılan çalışmalar ve çıkan buluntular ile ilgili kazı başkanı Prof.Dr. Engelbert Winter’den bilgi alma imkanı bulduk .
"Dülük (Doliche), tahminen M.Ö. 300 yılları civarında kurulmuş olan bir şehirdir. Antik dönemlerin önemli ticari ve askeri yollarının üzerinde olmasının yanında şehir farklı zamanlarda kutsal bir alan olarak da önem kazanmıştır. Dülük , sadece dünyanın en eski yerleşim alanı değil ayrıca, bir dönem Mitra inancının hakim olduğu, dünyada bilinen, yer altına inşa edilen Mitras tapınaklarının en büyüğünün yer aldığı bir antik kent . Ve Dünya'da ilk sayısal yazıtın bulunduğu alan.
İşte biz bu şehrin bir bölümünü ziyaret ettik. Bize 1996 yılından beri bu bölgede çalışma yapan kazı başkanı Prof.Dr. Engelbert Winter eşlik etti. Dülük köyünün doğusunda bulunan Keber tepe altında bulunan Mithras tapınaklarını (Mithraum) gördük. Işık tanrısı Mithras'a tapınma için yapılmış bu tapınaklar yer altında bulunan tapınakların en büyükleridir. MÖ. 100 ile MS. 300 arasında kullanılmış oldukları kesinlik kazanmıştır.
Daha sonra Keber tepede devam eden iki kazı bölgesinde çalışmaları izledik. Birinci alanda Erken Hıristiyanlık dönemine ait bir kilise gördük. MS. 400 yıllarında yapıldığı düşünülen kilise büyük bir olasılıkla MS. 700 yılındaki bir depremde yıkılmıştır. İkinci alanda ise çok büyük bir Roma hamamının kısmen açılmış soğuk ve sıcak bölümlerini, hamamı besleyen su kanalını, kireç taşı yakma ocağını gördük.
Doğa yürüyüşümüz sırasında görme imkanı bulduğumuz Dülüktepe kazı alanındaki tapınağın Jüpiter Dolichenus (Dülüklü Jüpiter) kültünün tapınma yeri olduğunu öğrendik. Bu kült buradan Roma İmparatorluğu etki alanındaki Avrupadaki yerlere kadar yayılmıştır. "
Türkiye'de Paleolitik döneme ait buluntular (fosil ve ok uçları) ilk kez burada ele geçmiş. Ayrıca teknoloji ve sanayinin beşiği burası. Burada yaşayan hemşerilerimizin çakmaktaşı işlemeciliği yaptıklarına ilişkin bilgi ve bulgulara dayanılarak, bu yöreninAnadolu'da sanayiye ve teknolojiye beşiklik ettiği ifade ediliyor.
Kimi yabancı araştırmacılar, Kommagene bölgesinde filizlenen ve Antik Dönem'de büyük bir inanç olarak ortaya çıkan Jüpiter Delichones Kültü'nün bu bölgeden Anadolu'ya ve zamanla tüm dünyaya yayıldığını, Delichone Kültü'nün Kâbe'sinin bugünkü Dülük olduğunu öne sürüyorlar.
Bu ziyaretin mihmandarlığını yapan sevgili Bilal Ekmekçi’ye ve kazı çalışmalarını özveri ile yürüten sayın Prof.Dr.Engelbert Winter’e sonsuz teşekkürlerimizle.
Yanı başımızda ki bu inanılmaz zenginliğin kıymetini daha iyi bilmek ve anlatmak bundan sonraki en önemli misyonlarımızdan olacaktır.
